Anlaşmalı Boşanma Nedir?
Anlaşmalı boşanma, evliliklerinde 1 yılını doldurmuş eşlerin aralarında uzlaşarak ayrılmasıdır. Uzlaşmayı sağlayan eşler birlikte mahkemeye başvurmalarıyla veya eşlerden birinin mahkemeye başvurusunu diğer eşin kabul etmesi ile boşanma gerçekleşir.
Anlaşmalı boşanmayı şekli itibariyle nikâha benzetmek mümkündür. Nikâh sırasında çiftler evlendirme memurunun önünde nasıl evlenmeyi kabul ediyorlarsa, anlaşmalı boşanmada bu kez boşanmayı hâkimin huzurunda kabul ederler. Anlaşmalı boşanmada nikâhtan ayrılabilecek başlıca husus, varsa müşterek çocuk veya çocukların durumu, tazminat talepleri ve nafaka konularıdır.
Eşler anlaşmalı boşanmaya karar verdiklerinde; çocukların velayeti, velayet verilmeyen eşin çocuk ile kuracağı ilişki ve boşanmanın mali sonuçları hususlarda uzlaşmaları gerekmektedir. Aksi takdirde anlaşmalı boşanma gerçekleşmeyecektir. Ayrıca mahkemenin, eşler uzlaşma sağlamış olsa bile belirlenmiş şartlara müdahale etmesi mümkündür. Hâkim eşlerin anlaşmalı boşanma şartlarına müdahale etmesi durumunda; eşler hâkimin belirleyeceği şartları kabul ederse anlaşmalı boşanma gerçekleşir.
Eşlerin uzlaştıkları hususları sözlü olarak da tespit edebilirler. Fakat eşlerin uzlaştıkları hususları net bir şekilde tespit etmek adına bir avukattan yardım alarak yazılı şekilde “Anlaşmalı Boşanma Protokolü” düzenlemeleri daha sağlıklı olacaktır. Çünkü duruşma sırasında tarafların uzlaştığı hususlar tespit edilirken bir anlaşmazlık yaşanırsa, anlaşma bozulacağından, hâkim davaya çekişmeli boşanma olarak devam edecek ve dava süresi uzayacaktır.
Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nasıl Hazırlanır?
Anlaşmalı Boşanma Protokolü hazırlanırken eşlerin belirlediği şart ve koşulların hukuka uygun şekilde protokole geçirilmesi gerekmektedir. Anlaşmalı boşanmanın başarılı şekilde sonuçlandırılması için eşlerin zorunlu olarak uzlaşması gereken konular şu şekildedir;
- Taraflar ve Boşanma İradeleri
Eşlerin boşanmaya karar verdikleri anlaşmalı boşanma protokolüne eklenmesi gereken en önemli husustur. Açık bir şekilde eşlerin boşanmaya karar verdikleri tarafların bilgilerini gösterir şekilde ayrıntılı olarak protokole yazılmalıdır.
- Müşterek Çocuk veya Çocukların Velayeti (Çocuk varsa)
Eşlerin 18 yaşından küçük müşterek çocukları olması durumunda; çocukların kiminle birlikte yaşayacağı, çocukların yetiştirilmesi ve gelişimi hakkında karar verme hakkına sahip olacak eş velayet hakkı ile belirlenmektedir. Müşterek çocuklarının velayetinin kime verileceği önemli bir konudur. Protokole mutlaka eklenmelidir.
- Velayet Kendisine Verilmeyen Tarafın Çocukları İle Kişisel İlişki Kurması (Çocuk varsa)
Çocukların velayeti kendisine verilmeyen taraf çocuklarıyla hangi dönemlerde ne şekilde kişisel ilişki kurabileceğinin ayrıntılı olarak protokolde belirlenmesi gerekmektedir. Yakın akrabaların çocuklar ile ilişki kurması gerekli görülür ise yine bunun da protokole eklenmesi gerekmektedir.
-
Nafaka
Eşlerin nafaka talepleri bulunmuyor ise nafaka talebi olmadığı, eşlerden birinin diğer taraftan nafaka talebi var ise yoksulluk nafakası miktarı, çocukların velayetini almayan eşin çocukların bakımı ve masrafları için iştirak nafakası miktarı ve varsa nafaka veya nafakaların gelecekte ne şekilde artacağı protokole eklenir.
-
Tazminat
Eşlerin maddi ve manevi tazminat talepleri bulunmuyor ise tazminat talepleri olmadığı, eşlerden birinin diğer taraftan tazminat talebi var ise tazminatın türü ve miktarı protokole eklenir.
Bahsettiğimiz şekilde anlaşmalı boşanma protokolünde tarafların boşanma iradeleri, çocukların velayeti, çocukların velayeti kendisine verilmeyen eşin çocuklar ile kişisel ilişki kurması, nafaka ve tazminat konularının yer aldığı protokolün imzalanması ve mahkeme huzurunda kabul edilmesi ile boşanma gerçekleşir. Bununla birlikte taraflar ayrıca evlilikleri süresince edindiği malvarlıklarını boşanmadan sonra nasıl paylaşılacağı, oluşacak yargılama giderlerini kimin ödeyeceği, ziynet eşyalarının paylaşımı ve ev eşyalarının kimde kalacağı gibi konularda uzlaşabilirlerse bu hususlarda anlaşmalı boşanma protokolü ile tespit edilebilir. Eşlerin ayrıca uzlaşması durumunda isteklerine göre protokol ile belirlenebilecek hususlar aşağıdaki şekildedir:
-
Mal Paylaşımı
Evlilik birliği içerisinde eşlerin edindiği malvarlıkları ve bu süreçte yaptıkları borçlar uzlaşma sağlanması halinde tüm malvarlıklarını istedikleri şekilde paylaşılması mümkündür. Ancak bir zorunluluk bulunmamaktadır. Taraflar bu konuda uzlaşmaya varamaz ise anlaşmalı boşanma gerçekleştikten sonra dava yolu ile de mal paylaşımı talep edilebilir.
- Ziynet Eşyaları
Taraflar ziynet eşyaları (düğünde ve nişanda takılan takılar) hakkında da uzlaşma sağlayabilirler ise yaptıkları paylaşımı ve paylaşımın ne şekilde olduğunu anlaşmalı boşanma protokolüne eklemeleri mümkündür.
- Yargılama Giderleri
Anlaşmalı boşanma için mahkemeye başvuru harç ve giderlerinin eşlerden biri tarafından karşılanması yahut eşler arasında eşit olarak bölüşmeleri şeklinde bir uzlaşma sağlanır ise bunun da protokole eklenmesi mümkündür.
Tarafların istekleri doğrultusunda protokol son halini aldığında taraflar protokolü kabul ederek imzalar. Ardından dava dilekçesinin ekine bu protokol eklenir ve mahkemeye başvuru yapılır. Mahkeme tarafları duruşmaya çağırarak, boşanma iradelerinin bulunup bulunmadığı ve protokoldeki hususları olduğu gibi kabul edip etmediğini onaylar.
Taraflar hukuka uygun şekilde mahkeme huzurunda iradelerini açıkladıkları takdirde hâkim boşanma kararı verir. Kararla birlikte boşanma gerçekleşmez. Boşanmanın gerçekleşmesi için mahkeme kararının kesinleşmesi gerekmektedir. Taraflar isterlerse 15 günlük süreyi bekleyerek, isterlerse mahkemeye verecekleri dilekçe ile kararın kesinleşmesini sağlarlar. Dilekçe verilecekse iki tarafın da kararın kesinleşmesi için başvuruda bulunması gerekmektedir.
Kararın kesinleşmesi ile eşlerin boşanmaları tamamlanır. Eşler tüm hususlarda anlaşmış ise kendi aralarında varsa mal paylaşımını yaparak hayatlarına özgürce devam edebilirler.